LİVİSİ TARİHİNDEKİ İKİ DEMOKRATİK KURUM: DEMOGERONTİA VE EFORA- TUNÇ TOKAY
Demogerontia kurumu Yunan devletlerinde çok eski bir oluşumdur. Bizans döneminde korunmuş ve Türkler tarafından saygı görmüştür. On iki saygın, bilgili ve erdemli kişiden oluşur ve seçimle göreve gelirlerdi. Makri ve Livisi topluluğundaki Hristiyanların iç yönetimi bu esaslar doğrultusunda vatandaşlar tarafından hazırlanmış ve başpiskopos [bölgenin metropoliti veya piskoposu] tarafından onaylanan bir yönetmeliğe göre yürütülmekteydi. Yıllar içinde bu yönetmelik birkaç kez değiştirilmiştir. Demogerontia, toplulukların bu yönetmeliğe göre idaresinden sorumluydu. Vatandaşların refahı, çocukların eğitimi, şehrin temizliği, su temini, şehirde huzur ve düzenin korunması, yol yapımı ve bakımı, kırsal alan güvenliği gibi hususlarla ilgilenir; kilise görevleri kapsamında ise, kiliselerin düzeni, mezarlıkların bakımı, nişanların, evliliklerin kurulması ve bozulması, kadın ve erkeklerin evlilikten doğan şikâyetlerinin giderilmesi ve miras anlaşmazlıklarının çözülmesi gibi işlerle uğraşırdı.
Efora, söz konusu görevlerin mali işlemlerini yürüten kuruldu. Önceleri böyle bu kurul oluşturma ihtiyacı doğmamış, işlemler Demogerontia içinde yürütülmüştü ama Livisi’de 1848 yılında ilk topluluk okulu, ilk resmi Yunan öğretmeni Pavlinos İoannidis’in yönetiminde açıldığında, Efora’nın kurulması zorunlu hale geldi ve Okullar Gelir Kurulu oluşturuldu. Kilise ve Okulların mali işleri bu kurula bağlandı. Okul Kurulunun ilk işi, 1849 yılında kalenin en yüksek yerinde, Aziz Nikolaos Kilisesi bahçesinde bir okulu inşa etmek oldu ve Pavlinos ve Mousaios gibi iyi öğretmenlerden ilham alarak ve onların rehberliğinde, okulun ve eğitimin gelişmesi, gerekli okul gereçleri ile zenginleştirilmesi ve öğretmenlerin maaşları için fon bulunması görevini üstlendi.
Okullar Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri ile Livisi Demogerontia ve Eforasının seçim şekli Dr. Vasilidis’in başa geçmesinden sonra 1882 tarihli yönetmelikle daha iyi ve daha işlevsel hale getirilmiştir. Yönetmelik, Demogerontia ve Eforanın yetki alanlarını bölmüş, iki organın oluşması için, her üç topluluğun (yukarı, orta ve aşağı mahallelerin) aynı anda eşit sayıda yirmi üye seçerek bir Meclisi oluşturması kuralını getirmiştir. Böylece 60 üyeden oluşan seçiciler meclisi, Livisi’nin üç mahallesinin her birinden Demogerontia’ya iki, Efora’ya iki üye seçerek, altışar kişilik kurulları oluşturmuşlardır. Bu şekilde belirlenen altı Demoger, yönetmelikte belirtilen tüm idari işlerden; altı Efora ise, topluluk okullarının mali denetiminden, bir ana okuluna, bir Heptatakto (erkek) ve bir Hexatakto (kız) okuluna aday ve asli öğretmenlerin atanmasından, okul ve kilise personelinin maaşlarının ödenmesinden, kilise gelirlerinin düzenlenmesinden, yardımların, bağışların toplanması ve evlilik sözleşmeleri, cüzdanların düzenlenmesi gibi gelirlerle fon yaratmaktan sorumlu olmuştur.
Okulların ve kiliselerin idamesi için topluluğun gelirleri şu kalemlerden oluşuyordu:
1. Öğrencilerin sınıflarına göre öğrenim ücretleri.
2. Kiliselerin her bayram ve pazar günü tepsilerden (bağışlardan) elde ettiği gelirler.
3. Taxiarchon, Eisodíon tís Theotokou, Ag. Nikolaou, Ag. Georgíou, Ag. Apostolon, Metamorfóseos, Koimíseos Theotókou Deftéran Akolouthían Anastáseos ayinlerinde mum sunuları. Aynı tapınakta kiliseye gidenler, içeri girerken mumları kilise tepsisinden alıp içine önemli miktarda bağış bırakarak mum yakarlardı.
4. %1 çeyiz vergisi.
5. Nişan bozma cezası, 31 Türk Lirası. Böylece nişanları bozmak kolay olmazdı ama son dönemde acımasız bir önlem olduğu düşünülerek kaldırılmıştır.
6. Cömert kişilerin bağışları ve katkıları.
7. Bağışlardan elde edilen topluluk mülklerinin kiraları.
8. Vatandaşların evlilik cüzdanının düzenlendiği tarihte tahsil edilen eski borçları.
9. Metropolitin vaftizler, evlilikler ve antlaşmalardan alınan ücretler.
