TURİZM YÖNETİMİ – TURİZMCİ CAHİT GEPETE İLE SÖYLEŞİ 1 – NACİ DİNÇER
Ülkemizin diğer turizm destinasyonlarında olduğu gibi, Fethiye’de de işler iyi gitmiyor. Her sezonun öncesinde turizm esnafına sektörün ileri gelenleri tarafından bolca verilen gazlarla umutlanan turizm esnafı, daha sezonun başında gerçeklerle yüzleşip, hayal kırıklığına uğradı. Artık “günü kurtarma” hesaplarının yapılmasının zamanıdır.
Birçok kereler yazdım, anlattım:
Fethiye turizminde bugün yaşanan sıkıntıların temel nedenleri şunlardır:
- Bugüne kadar varış yeri esaslı bir turizm master planının hazırlanmaması, bu plana uygun bir tanıtım stratejisinin de bulunmaması,
- İlçe turizmine yön verecek ve belirlenen stratejileri yaşama geçirecek bir yönetim mekanizmasının oluşturulmaması,
- Fethiye Limanı, Ölüdeniz, Çalış, Göcek, Yeşilüzümlü başta olmak üzere, turizmde doğrudan çekim yaratan alanlarda yaşanan çevre sorunları, Fethiye’nin yıllarca üzerinde taşıdığı “tarım ilçesi” kimliğinin “turizm ilçesi” kimliğinden daha baskın olması nedeniyle, güçlü bir turizm markası yaratılamaması.
Uluslararası tanınırlığı olan, görüşlerine çok değer verdiğim turizm duayeni bir uzman arkadaşım geçenlerde ziyaretime geldi. Kendisiyle –fırsattan istifade– uzun uzadıya Fethiye’nin turizmi hakkında konuştuk. “Olur ya, ben hatalı düşünüyorumdur” diye değerli dostum Cahit Gepete’nin görüşlerini sordum ve anlattıklarını özenle not aldım. Dikkate alınması umuduyla sizinle paylaşıyorum.
Sorularım ve yanıtları şöyle:
ND – Bir turizm destinasyonunda turizm yönetimi nasıl olmalıdır?
CAHİT GEPETE – Bir turizm destinasyonunda turizm yönetimi, sadece turist çekmek için değil, aynı zamanda yerel halkın refahını koruyan, doğal ve kültürel kaynakları sürdürülebilir şekilde yöneten, dengeli ve planlı bir süreçtir.
ND – O halde, bir turizm destinasyonunda ideal bir turizm yönetiminin temel unsurları nelerdir?
Cahit Gepete – 10 temel unsuru değerlendirmek gerekir. Şöyle;
1. Stratejik Planlama ve Sürdürülebilirlik
- Vizyon ve Misyon Belirleme: Destinasyonun uzun vadeli turizm vizyonu ve hedefleri net olmalıdır.
- Sürdürülebilirlik İlkeleri: Çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik sürdürülebilirlik dikkate alınmalıdır.
- Taşıma Kapasitesi Analizi: Ziyaretçi sayısının çevreye, altyapıya ve yerel halka zarar vermeyecek seviyede tutulması sağlanmalıdır.
2. Yerel Katılım ve Paydaş Yönetimi
- Katılımcı Yönetim: Yerel halk, sivil toplum kuruluşları, turizm işletmeleri ve kamu kurumları karar alma süreçlerine dahil edilmelidir.
- Kapasite Geliştirme: Yerel halkın turizm konusunda eğitilmesi ve girişimciliğe teşvik edilmesi sağlanmalıdır.
3. Pazarlama ve Marka Yönetimi
- Destinasyon Markalaşması: Bölgenin özgün değerleri öne çıkarılarak bir marka kimliği oluşturulmalıdır.
- Hedef Pazar Belirleme: Doğru turist profiline yönelik tanıtım stratejileri geliştirilmelidir.
- Dijital Pazarlama: Sosyal medya, web siteleri ve mobil uygulamalar etkili kullanılmalıdır.
4. Ürün ve Deneyim Geliştirme
- Çeşitlilik: Deniz, tarih, doğa, gastronomi, kültür, macera gibi farklı turizm ürünleri geliştirilmelidir.
- Otantik Deneyimler: Ziyaretçilere yerel yaşamı deneyimleme fırsatları sunulmalıdır.
- Etkinlik ve Festivaller: Dönemsel etkinliklerle destinasyonun cazibesi artırılmalıdır.
5. Altyapı ve Ulaşım
- Erişilebilirlik: Ulaşım yolları, toplu taşıma, yönlendirme tabelaları modern ve düzenli olmalıdır.
- Turist Bilgilendirme: Rehberlik hizmetleri, bilgi ofisleri, çok dilli broşürler hazır olmalıdır.
- Konaklama ve Hizmet Kalitesi: Konaklama tesisleri güvenli, hijyenik ve kaliteli hizmet sunmalıdır.
6. Koruma ve Yönetim Planları
- Kültürel Mirasın Korunması: Tarihi yapılar, gelenekler ve el sanatları korunmalı ve yaşatılmalıdır.
- Doğal Kaynakların Yönetimi: Ormanlar, denizler, göller gibi doğal alanlar korunmalı, ekoturizm desteklenmelidir.
7. Veri Toplama ve İzleme
- Turist Profili ve Memnuniyeti: Anketler, geri bildirim sistemleri ile düzenli ölçüm yapılmalıdır.
- Etki Değerlendirmesi: Turizmin çevresel ve sosyal etkileri izlenmeli, gerektiğinde önlem alınmalıdır.
8. Kriz Yönetimi ve Güvenlik
- Acil Durum Planları: Afet, salgın, politik kriz gibi durumlara hazırlıklı olunmalıdır.
- Güvenli Turizm Sertifikaları: Hijyen, sağlık ve güvenlik protokolleri düzenli olarak kontrol edilmelidir.
9. Yasal ve Kurumsal Çerçeve
- Turizm Politikaları: Ulusal ve yerel düzeyde uyumlu politikalar geliştirilmeli.
- Turizm Tanıtım Ajansları: Bölgeyi tanıtan ve yöneten profesyonel organizasyonlar olmalı.
10. İyi Uygulama Örneklerinden Faydalanma
- Örneğin:
- Barcelona: Aşırı turizmi sınırlamak için ziyaretçi sayılarına kota getirdi.
- Kapadokya: Balon turları, butik oteller, yöresel ürünler ile deneyim turizmini öne çıkarıyor.
- Costa Rica: Ekoturizm konusunda dünya çapında örnek gösteriliyor.
İyi yönetilen bir turizm destinasyonu, sadece turistlerin değil, yerel halkın da mutlu olduğu, çevrenin korunduğu ve ekonomik olarak kazanç sağlanan bir yapıya kavuşur.
ND – Bu bilgiler ışığında yakından tanıdığınız Fethiye’de turizm yönetimi nasıl olmalı?
CAHİT GEPETE – Yukarıdaki genel bilgiler ışığında Fethiye için turizm yönetiminin nasıl olması gerektiğini yine ana başlıklarla değerlendirelim:
1. Stratejik Planlama ve Sürdürülebilirlik
- Vizyon: Fethiye, doğa ve kültürle iç içe, sürdürülebilir turizm ilkelerine uygun bir dünya destinasyonu olmalıdır.
- Sürdürülebilirlik: Ölüdeniz, Kelebekler Vadisi, Saklıkent gibi doğal alanların korunması için ziyaretçi sınırları getirilmeli, yapılaşma kesin kurallara bağlanmalıdır.
- İklim Krizi ve Taşıma Kapasitesi: Yaz aylarındaki yoğunluk nedeniyle su tüketimi, atık yönetimi gibi konularda iklim dostu uygulamalar yaygınlaştırılmalıdır.
2. Yerel Katılım ve Paydaş Yönetimi
- Yerel Halkın Katılımı: Mahalleler (Kayaköy, Faralya, Yeşil Üzümlü, Göcek vb.) turizm planlamalarında söz sahibi olmalı. Yöresel ürünler ve el sanatları için kooperatifler desteklenmeli.
- Turizm İşletmeleri ve STK’lar: Yat işletmeleri, otelciler, tur rehberleri, çevre gönüllüleri gibi paydaşlarla sürekli diyalog kurulmalı.
3. Pazarlama ve Marka Yönetimi
- Marka Konumlandırma: “Doğa ile Uyumlu Fethiye” temasıyla, lüks değil sade ama özgün bir destinasyon imajı güçlendirilebilir.
- Dijital Pazarlama: Sosyal medyada Instagram, YouTube gibi platformlarda özellikle Ölüdeniz yamaç paraşütü, Likya Yolu, tekne turları gibi deneyimlere odaklanılabilir.
- Kış Turizmi / Alternatif Dönemler: Sadece yaz aylarında değil, ilkbahar ve sonbaharda doğa yürüyüşü, gastronomi turları gibi temalarla sezon uzatılabilir.
4. Ürün ve Deneyim Geliştirme
- Macera ve Doğa Turizmi: Yamaç paraşütü, trekking, rafting gibi aktivitelerin güvenliği ve çeşitliliği artırılmalı.
- Kültürel Turizm: Kayaköy ve Telmessos antik kentlerinin tanıtımı yapılmalı; rehberli turlar artırılmalı.
- Gastronomi: Yöresel mutfağa (örneğin kabak çiçeği dolması, keşkek, keçi peyniri vb.) yönelik restoranlar ve tadım etkinlikleri teşvik edilmeli.
- Agroturizm / Köy Deneyimi: Faralya, Yanıklar, İncirköy gibi mahallelerde misafir çiftçilik, yerel tarım deneyimi gibi ürünler geliştirilmeli.
5. Altyapı ve Ulaşım
- Ulaşım Planlaması: Yaz aylarında yoğunlaşan trafik için minibüs rotaları, bisiklet yolları, deniz ulaşımı planları geliştirilmelidir.
- Yönlendirme ve Bilgilendirme: Fethiye genelinde çok dilli tabelalar, QR kodlu rehber sistemleri kullanılmalı.
- Çevre Dostu Altyapı: Otellerde güneş enerjisi, gri su kullanımı, plastikten kaçınma gibi uygulamalar desteklenmeli.
6. Koruma ve Yönetim Planları
- Doğal Alanlar: Ölüdeniz, Kabak Koyu, Kelebekler Vadisi gibi hassas bölgeler özel yönetim planlarına sahip olmalı. Kontrollü giriş, atık denetimi, ziyaretçi sayısı sınırı uygulanmalı.
- Kültürel Alanlar: Kayaköy’de yapı restorasyonları aslına uygun ve turizm baskısından uzak şekilde yapılmalı.
- Kıyı Koruma: Sahil yapılaşmaları sıkı şekilde denetlenmeli; kaçak yapılarla mücadele edilmeli.
7. Veri Toplama ve İzleme
- Turist Profili Analizi: Gelen turistin milliyeti, harcama alışkanlığı, konaklama tipi gibi veriler düzenli toplanmalı.
- Ziyaretçi Geri Bildirimi: Oteller, acenteler, online platformlar üzerinden memnuniyet ve şikayetler izlenmeli.
8. Kriz Yönetimi ve Güvenlik
- Yangın, Deprem, Sel vb. Doğal Riskler: Afet yönetim planları her işletmede ve turistik alanda hazır olmalı.
- Sağlık Güvenliği: Özellikle kamp ve doğa alanlarında hijyen ve ilk yardım hizmetleri iyileştirilmeli.
9. Yasal ve Kurumsal Yapı
- Fethiye Belediyesi ve Turizm Bakanlığı İşbirliği: Yerel yönetim, merkezi otoritelerle uyumlu ve aktif çalışmalı.
- Turizm Koordinasyon Kurulu: Tüm paydaşları kapsayan, yılda birkaç kez toplanan bir kurumsal yapı oluşturulmalı.
10. İyi Uygulama Örnekleri ile Uyum
- Likya Yolu gibi özel projeler daha iyi yönetilmeli: Rotalar haritalanmalı, işaretlemeler güncellenmeli.
- “Slow Tourism” modeli Faralya, Kabak gibi bölgelerde yaygınlaştırılmalı.
ND – Fethiye’nin tanıtımında ve turizm planlamasında hangi ögeler ön plana çıkartılmalıdır?
CAHİT GEPETE – Fethiye, sadece “güzel deniz ve yamaç paraşütü” ile değil; doğa, kültür, köy yaşamı, gastronomi ve doğayla uyumlu yaşam biçimiyle de öne çıkarılmalıdır. Aksi halde, hızlı yapılaşma ve kitlesel turizm baskısı doğal ve kültürel değerleri geri dönülmez şekilde tahrip edebilir.
Devam edecek…
