TURİZM YÖNETİMİ – CAHİT GEPETE İLE SÖYLEŞİ 2 – NACİ DİNÇER
Uluslararası tanınırlığı olan, görüşlerine çok değer verdiğim turizm duayeni uzman arkadaşım Cahit Gepete ile “turizm yönetimi ve Fethiye’de turizm” konusunda yaptığım söyleşinin ikinci bölümünde kendisine ilçemiz ile ilgili görüşlerini sordum ve anlattıklarını özenle not aldım. Dikkate alınması umuduyla sizinle paylaşıyorum.
Sorularım ve yanıtları şöyle:
ND – Bu anlattıklarınızı temel alarak bir “Fethiye Turizm Yönetimi Raporu” taslağı yapmama yardımcı olur musunuz?
CAHİT GEPETE – Elbette, bir durum analizi ile başlayarak, -daha sonra diğer verilerle güncellemeniz kaydıyla- Temmuz 2025 verilerine göre şöyle bir rapor taslağı oluşturabiliriz:
FETHİYE TURİZM YÖNETİMİ RAPORU
1. GİRİŞ
Fethiye, Türkiye’nin güneybatısında yer alan ve Ege ile Akdeniz’in kesişiminde bulunan önemli bir turizm destinasyonudur. Ölüdeniz, Kelebekler Vadisi, Saklıkent Kanyonu gibi doğal güzelliklerin yanı sıra, tarihi zenginlikleri ve yamaç paraşütü gibi macera turizmi olanaklarıyla her yıl yüz binlerce turiste ev sahipliği yapmaktadır. Ancak bu yoğunluk, planlı ve sürdürülebilir bir yönetimi zorunlu kılmaktadır.
2. MEVCUT DURUM ANALİZİ
2.1. Doğal ve Kültürel Kaynaklar
- Doğal Zenginlikler: Ölüdeniz, Babadağ, Kabak Koyu, Kelebekler Vadisi, Saklıkent Kanyonu
- Kültürel Değerler: Kayaköy (tarihi Rum köyü), Telmessos Antik Tiyatrosu, Likya Yolu
2.2. Turizm Profili
- Yaz aylarında ağırlıklı olarak İngiliz, Rus ve yerli turistler
- Kitle turizmi, günübirlik turlar, butik oteller ve doğa kamp alanları mevcut
- Konaklama türleri: Otel, pansiyon, butik otel, villa kiralama, kamp
2.3. Güçlü Yönler
- Eşsiz doğal güzellikler ve deniz
- Yamaç paraşütü ve yürüyüş rotalarıyla macera turizmi
- Uzun sezon (Nisan–Ekim)
2.4. Zayıf Yönler
- Altyapı ve ulaşım yoğun sezonda yetersiz kalmakta
- Plansız yapılaşma ve kıyıların betonlaşması
- Doğal alanların aşırı kullanımı ve çevresel baskılar
2.5. Fırsatlar
- Ekoturizm ve agroturizm için büyük potansiyel
- Alternatif turizm (gastronomi, kültür, yürüyüş) gelişebilir
- Dijital tanıtım olanakları
2.6. Tehditler
- İklim değişikliği (orman yangınları, su kaynakları azalması)
- Aşırı turizm (overtourism) ve taşıma kapasitesinin aşılması
- Doğal mirasın geri dönüşü olmayan biçimde tahribi
3. TURİZM YÖNETİMİNDE SORUNLAR
- Parçalı Yönetim: Farklı kurumlar arasında yetki çatışmaları
- Denetimsizlik: Kaçak yapılaşma, kıyı işgalleri, çevre kirliliği
- Mevsimsellik: Turizm ekonomisi yaz aylarıyla sınırlı
- Yerel Katılım Eksikliği: Halkın turizm kararlarına yeterince dahil olmaması
4. STRATEJİK YÖNLENDİRMEYE İHTİYAÇ DUYULAN ALANLAR
- Turizm türlerinin çeşitlendirilmesi (dört mevsim turizm)
- Altyapı yatırımlarının yönlendirilmesi
- Doğa ve kültürün korunarak yönetilmesi
- Tanıtımın yeniden kurgulanması
- Yerel yönetim ve STK’ların etkinleştirilmesi
5. SONUÇ ve ÖNERİLER
Fethiye’nin turizm potansiyelinin uzun vadede korunabilmesi ve geliştirilmesi için, sürdürülebilirlik esaslı, katılımcı ve planlı bir turizm yönetim modeli şarttır. Bu bağlamda aşağıdaki öneriler öne çıkmaktadır:
- Yerel turizm konseyleri ve koordinasyon birimleri kurulmalıdır.
- Doğal ve kültürel alanlara yönelik koruma-kullanım dengesi oluşturulmalıdır.
- Alternatif turizm ürünleri desteklenmeli, sezonun süresi uzatılmalıdır.
- Ziyaretçi sayısı izlenmeli, taşıma kapasitesi hesaplamaları yapılmalıdır.
- Ulaşım, altyapı ve bilgi sistemleri dijitalleşmeli ve erişilebilir hale getirilmelidir.
ND – Bu raporu temel alarak bir de strateji belgesi taslağı hazırlar mıyız?
CAHİT GEPETE – Fethiye Turizm Strateji Belgesi,Fethiye Turizm Yönetimi Raporununikinci aşaması olarak değerlendirilerek hazırlanmalıdır. İlk aşamada mevcut verileri değerlendirdik. İkinci aşamada ise bundan sonraki yol haritasını belirleyeceğiz. Fethiye turizmi için 2025–2030 dönemini kapsayan stratejik hedefler ve uygulama adımlarını içeren bir Strateji Belgesi bir kamu kurumu, belediye, kalkınma ajansı veya destinasyon yönetim ofisi tarafından kullanılabilir yapıda ve formatta olmalıdır. Şöyle bir taslak çalışma olabilir:
FETHİYE TURİZM STRATEJİ BELGESİ (2025–2030)
“Sürdürülebilir Doğal ve Kültürel Turizm için Ortak Yol Haritası”
1. VİZYON
“Fethiye’yi, doğal ve kültürel mirasını koruyarak geliştiren, yıl boyunca nitelikli turist çeken, yerel halkın katılımıyla sürdürülebilir bir turizm destinasyonu haline getirmek.”
2. MİSYON
- Doğayı ve tarihi mirası koruyarak turizmi yönetmek
- Katma değeri yüksek, dört mevsime yayılan turizm çeşitlerini geliştirmek
- Yerel halkın refahını ve turizmden elde ettiği kazancı artırmak
- Fethiye markasını ulusal ve uluslararası düzeyde güçlendirmek
3. TEMEL STRATEJİK HEDEFLER ve UYGULAMA ADIMLARI
Hedef 1: Sürdürülebilirlik Odaklı Turizm Yönetimi Kurmak
Amaç: Turizmi planlı, çevreye duyarlı ve veri temelli yönetmek.
Uygulama Adımları:
- Fethiye Turizm Koordinasyon Kurulu kurulacak (Belediye, STK’lar, turizmciler, akademi).
- Ölüdeniz, Kelebekler Vadisi, Kabak Koyu gibi alanlar için “Ziyaretçi Yönetim Planları” hazırlanacak.
- Taşıma kapasitesi analizleri ve çevresel etki değerlendirmeleri yapılacak.
- Kaçak yapılaşma ve kıyı işgalleriyle mücadele planı geliştirilecek.
Hedef 2: Turizm Çeşitliliğini Artırmak ve Sezonu Uzatmak
Amaç: Fethiye’yi sadece yaz turizmine bağımlı olmaktan çıkararak dört mevsim turizm yapılabilir hale getirmek.
Uygulama Adımları:
- Doğa turizmi: Likya Yolu yürüyüşü, Babadağ trekking, yamaç paraşütü güvenlik ve hizmet altyapısı iyileştirilecek.
- Kırsal & Agroturizm: Faralya, Uzunyurt gibi köylerde pansiyonculuk, yerel üretici pazarı, tarım deneyimi projeleri başlatılacak.
- Kültür turizmi: Kayaköy, Telmessos, Tlos gibi tarihi alanlara rehberli turlar ve dijital bilgi panoları eklenecek.
- Sağlık & yoga kampları: Alternatif yaşam tarzı turizmi desteklenecek (özellikle ilkbahar–sonbahar döneminde).
Hedef 3: Fethiye Markasını Güçlendirmek ve Tanıtımı Dijitalleştirmek
Amaç: Hedef pazarlarda görünürlük artırılmalı, marka kimliği netleştirilmelidir.
Uygulama Adımları:
- “Doğayla Uyumlu Fethiye” temasıyla yeni bir logo ve tanıtım kampanyası başlatılacak.
- Resmi dijital turizm platformu kurulacak (çok dilli, harita, rezervasyon, öneriler vb.).
- Sosyal medya kampanyaları yürütülecek, içerik üreticilerle işbirliği yapılacak.
- Kültürel etkinlik takvimi (müzik, gastronomi, doğa festivalleri) yıllık olarak planlanacak.
Hedef 4: Altyapıyı ve Erişilebilirliği Güçlendirmek
Amaç: Yoğun turizm baskısını azaltan, çevre dostu altyapılar kurmak.
Uygulama Adımları:
- Şehir içi ulaşımda minibüs, bisiklet ve tekne ulaşımı entegre edilecek.
- Fethiye–Kabak–Faralya hattında yönlendirme levhaları ve dinlenme noktaları kurulacak.
- Kamp alanları ve doğa rotaları için atık yönetimi, tuvalet, su altyapısı oluşturulacak.
- Tüm turistik alanlara dijital bilgi erişimi (QR kod, sesli rehber vb.) sağlanacak.
Hedef 5: Yerel Toplumu Turizme Dahil Etmek
Amaç: Turizmin yarattığı ekonomik değeri tabana yaymak.
Uygulama Adımları:
- Yerel esnaf, üretici ve kadın kooperatifleri için turizm odaklı eğitim programları başlatılacak.
- Gençler için turizmde girişimcilik destek programı (dijital pazarlama, doğa rehberliği vb.) hazırlanacak.
- Halkın turizm planlamalarına katılımı için mahalle toplantıları ve anket uygulamaları yapılacak.
- Yerel gastronomi rotası ve el sanatları pazarları tanıtılacak.
4. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
Her yıl stratejinin uygulanma düzeyi aşağıdaki araçlarla izlenecektir:
- Yıllık İzleme Raporları (Belediye + paydaşlar)
- Turist memnuniyet anketleri
- Çevresel ve sosyal etki değerlendirmeleri
- Yıllık “Turizm Forumu” düzenlenmesi
5. STRATEJİNİN BAŞARI KRİTERLERİ (2025–2030)
| Göstergeler | 2025 Durumu | 2030 Hedefi |
| Yıl boyunca gelen turist sayısı | 1,5 milyon (mevsimsel) | 2 milyon (daha dengeli dağılım) |
| Yerel halka ait turizm işletmesi oranı | %22 | %35 |
| Alternatif turizm ürün sayısı | 10 | 30+ |
| Koruma altındaki doğal alan sayısı | 5 | 10+ |
| Turist memnuniyet puanı (10 üzerinden) | 7,4 | 8,5 |
6. SONUÇ
Bu strateji belgesi, Fethiye’nin turizm geleceğini şekillendirmek ve mevcut değerleri koruyarak gelişimi sağlamak için kapsamlı bir yol haritası sunmaktadır. Kamu kurumları, yerel halk, turizm işletmeleri ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte hareket etmesiyle sürdürülebilir bir turizm modeli mümkün olacaktır.
ND – Sevgili Cahit Gepete verdiğiniz bilgiler ve katkılarınız için sonsuz teşekkürler.
CAHİT GEPETE – Rica ederim. Lafı mı olur? Fethiye için canım feda. Yeter ki anlattıklarımı “anlamak için” dinlesinler…
